Na een lange pauze gaan de zalen momenteel weer open. Heerlijk. Want een lezing geven is leuk. Vooral als je op een dag als 8 maart mag vertellen over vrouwen op reis, over Nederlandse vrouwen op reis. Want steeds opnieuw blijkt dat het publiek wel een heel palet dames uit het buitenland kent, maar nauwelijks Nederlandse namen. Behalve Alexandrine Tinne natuurlijk. Daarin is in de afgelopen periode niet zoveel veranderd, dus mijn missie is nog onverminderd actueel.
De zalen gaan weer open voor de lezing: ‘Vrouwen op reis zijn (naïeve) toerist, mannen op reis zijn reiziger.Werkelijk?’
Idool Alexandrine Tinne
Alexandrine Tinne vertegenwoordigt alles wat we ons voorstellen bij een avontuurlijke en/of reislustige vrouw. Jong, doortastend en voor de duvel niet bang. En opvallend genoeg; juist ook mannen lopen weg met haar, schrijven over haar, leggen haar leven onder een vergrootglas. Eén onderzoeker gaf eens ruiterlijk toe dat hij eigenlijk – nu, honderdvijftig jaar na haar dood – toch wel een beetje verliefd op haar was.
Haar gewelddadige dood op jonge leeftijd (34 jaar) zal bijgedragen hebben aan het bijna romantische beeld dat nu de ronde doet. Bovendien is het de vraag hoeveel van boven genoemde mannen zouden applaudisseren wanneer hun eigen dochter, zus of echtgenote zulke strapatsen uit zou halen als Alexandrine. Want wees eerlijk, een tegendraadse jonge vrouw uit een ver verleden is een veiliger idool dan een levensechte vrouw van vlees en bloed uit iemands eigen directe omgeving. Dan is het toch vaak even slikken.
Samen met moeder en bediendenpaar
Daarnaast – Alexandrine reisde niet alleen. Bijna alle tochten ondernam ze samen met haar moeder en een bediendenpaar. Ze heeft ons zelf geen reisdagboeken of stapels brieven nagelaten. Haar verhaal kennen we voornamelijk via haar moeder Henriette. Die hield (reis)dagboeken bij, die schreef lange brieven naar familieleden in Nederland en Engeland en vertelde over hun wederwaardigheden onderweg. Veel van wat door latere auteurs Alexandrine in de mond is gelegd, komt dus eigenlijk van haar moeder. Een vrouw die steeds opnieuw in alle Alexandrine-literatuur als een soort bijzaak genoemd staat.
Door Henriëttes ogen
Henriette noteerde wat ze deden, filterde hun leven tot wat in háár ogen vermeldingswaardige gebeurtenissen waren. Daarmee kennen we het leven van Alexandrine door de ogen van haar moeder. Of Alexandrine het zelf ook zo zag, het eens was met moeders visie, de zelfde accenten zou leggen, emoties net zo zou voelen … we weten het eenvoudigweg niet.
Henriette is dus onze bron. Het is steeds háár tekst, door háár ogen kijken we naar hun reisavonturen. Daarmee is het eigenlijk bijzonder dat alleen Alexandrine het stempel van avonturierster of reislustige vrouw kreeg – en Henriette slechts een soort aanhangsel, een facilitator zonder eigen statuur werd, net als het bediendenpaar Flora en Jan.
Vandaag breek ik graag een lans voor moeder Henriette.
Frieda van Essen
Maart 2022
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!