Zwerven is ook reizen

In haar nieuwste boek breekt Arita Baaijens een lans voor het bewuster ervaren van het ons omringende landschap. Voor het voelen, bevragen en intenser beleven van de natuur in onze eigen leefomgeving. We hoeven echt niet de halve wereld over te reizen om verbinding te zoeken met onze aarde, zegt ze nu. En als beroepsreiziger kan ze dat weten. Eerst was ze in de Altaj in Zoektocht naar het Paradijs (2016), maar nu bleef ze gewoon in eigen land in Paradijs in de Polder (2018).

zintuigen

Voelen, beleven, verkennen met al je zintuigen – oftewel meer dwalen, misschien wel doelloos rondzwerven – je overgeven aan wat het landschap en de natuur met je doet. Jezelf verbinden met waar je bent. In tegenstelling tot het haastig afvinken van to see lijstjes, met Instagram foto’s als bewijs. Of je nu op de Veluwe bent of in Zuidfrankrijk.

Het zijn twee uitersten. Maar Arita Baaijens heeft wel een punt. Hoe velen van ons denken na over wat een bepaald landschap met ons doet? Welk gevoel het ons geeft. En ook, waarom het dat ene, specifieke effect op ons heeft. Gewoon als mens, niet als consument.

Hondsdraf met elzen op de achtergrond. Beide gedijen goed op een vochtige bodem.
Ooit gevoeld dat dat Hondsdraf een vierkante steel heeft?! (Natuurpark Spoorzicht)

bubbel

Want daar ligt waarschijnlijk een interessant punt. De meesten van ons reizen als consument. Smartphone bij de hand. Voor de route, voor to see aanbevelingen, voor de foto’s, voor de filmpjes. En en passant delen we vast wat ‘bijzonderheden’ met het thuisfront en houden we tegelijkertijd berichten op onze tijdlijn in de gaten. We blijven in onze eigen bubbel. De bubbel die we van huis meenamen. Rondzwerven – in een stad gewoon wat flaneren, doelloos en oordeelloos door straatjes en steegjes zwerven, á la Rebecca Solnit, is er bijna niet meer bij.

product

Het lijkt wel of reizen meer en meer verwordt tot een te consumeren product. Volgens Katrine Marçal richt ons economisch bestel zich inderdaad vooral op consumentisme. En ziet het bestel ons met name als afnemers van producten – in dit geval een reisbestemming (= reisproduct). Niet als bezoeker, niet als gast die ook graag wil delen. Niet als medemens, medebewoner van deze aarde die zich graag laat verrassen. En verbinding zoekt met de omgeving waar zij/hij zich op dat moment bevindt.

ervaren

Ik ken mensen die bewust géén reisgids kopen van hun vakantiebestemming. Zich bewust niet inlezen, maar er voor kiezen om zich te laten verrassen. Hebben ze achteraf een high light gemist. Jammer dan. Waarom zou dat afbreuk doen aan hun reis, hun totaalervaring?

Ze behoren waarschijnlijk tot een minderheid. Maar zij hebben in elk geval die onbekende omgeving wel bevraagd en intensief ervaren zoals Baaijens ons voorstelt.

genieten

Reizen is misschien steeds doelgerichter en meer consumerend geworden. Zwerven en doelloos dwalen is misschien steeds moeilijker met een trillende smartphone in de achterzak. Maar toch is het mogelijk. Een eerste stap kan heel simpel zijn:

Kies regelmatig voor een rustmoment. Al is het maar een kwartiertje. Ga gewoon kijken. Laat jezelf meevoeren met wat je om je heen ziet gebeuren. En geniet!

Probeer je bewust te zijn van dat moment – dat je geniet – zomaar, zonder smartphone… – Meer hoeft (nog) niet.

Frieda van Essen
15 april 2019

Arita Baaijens, Zoektocht naar het Paradijs

Arita Baaijens, Paradijs in de Polder

Katrine Marçal, Je houdt het niet voor mogelijk

Rebecca Solnit, Wanderlust